Δεν είναι βέβαιη η ετυμολογία, υπάρχει όμως μία ισχυρή πρόταση. Υπάρχει ένα εργαλείο που ονομάζεται γλωσσική αποκατάσταση, και διδάσκεται στα πλαίσια της ιστορικής και συγκριτικής γλωσσολογίας και έχει βοηθήσει την ετυμολογία τα μάλα.
Με την γλωσσική αυτή αποκατάσταση, πιθανολογείται ότι ο χρόνος προέρχεται από ρίζα *(s)ker- με βασική σημασία κόβω. Αυτό σημαίνει εξ' αρχής ότι ο χρόνος είναι κερματισμένος σε υποδιαιρέσεις και τοποθετεί την λέξη σε συγγένεια με:
κείρω
κέρμα
κορμός και κορμί
κουρά
κουρεύω,
κουράζω (αρχ. σημασία «τιμωρώ με κούρεμα»)
καρπός
εγκάρσιος
κρίνω (αρχική σημασία «κόβω σε κομμάτια και τα διαχωρίζω»)
Επίσης πολλά ξένα:
Λατ. curtus (απ’ όπου γαλλ. court)
Αγγλ. short «κοντός»
shear «κόβω – κουρεύω
share «μοιράζω»
shirt «πουκάμισο»
skirt «φούστα»
sharp «αιχμηρός»
score « εγκοπές σε ξύλο για μέτρηση» (απ’ όπου το ελλην. σκορ)
Ο Άγιος Βασίλειος που είναι σήμερα η γιορτή του, λέει σχετικά με τον χρόνο και την υπέρβασή του: "Θέλετε να είστε πάντα νέοι; Έχετε αγάπη.
Θέλετε να είστε ευτυχείς και να ζήσετε αιώνια; Αγαπάτε."
Από εκεί, από την ρίζα *(s)ker- δηλαδή, προέρχεται και το Σλαβικό κορά / kora / кора
(φλειός, φλούδα). Σλαβικό δάνειο λοιπόν και η κόρα του ψωμιού.
Κόρα και Αρχαία Ελληνικά
Ένα ενδιαφέρον ζήτημα είναι η λέξη για την "κόρα" ή την "κρούστα" στην αρχαιότητα. Δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια απευθείας αναφορά σε λέξη για την εξωτερική κρούστα του ψωμιού στην αρχαία ή μεσαιωνική ελληνική, εκτός από τη σλαβική δανεική λέξη. Ωστόσο, υπάρχει αναφορά στον όρο "φύλλον" στην Οδύσσεια του Ομήρου, όπου ο Εύμαιος ετοιμάζει φαγητό για τον Οδυσσέα. Στο Κεφάλαιο 14, αναφέρεται το "φύλλον" για να περιγράψει την εξωτερική επιφάνεια του ψωμιού, συγκρίνοντάς την με φύλλα δέντρων. Ωστόσο, το ψωμί αυτό πιθανότατα ήταν πλακούς (flatbread), που δεν έχει την χαρακτηριστική κρούστα που αποδίδουμε σήμερα στο ψωμί.
Εξέλιξη του Ψωμιού στην Ελλάδα
Απόσπασμα από την Οδύσσεια, Ραψωδία 14 (Στίχος 163):
"ἔνθα δὴ ὁ ἄριστος ἄνθρωπος εἷλκε,
φύλλοιο ἐκ τεύχεων, ἄλλοτε ὀξὺ φυλλὸν." (Odyssey 14.163)
Η λέξη φύλλον εδώ χρησιμοποιείται για να περιγράψει την εξωτερική επιφάνεια του ψωμιού ή του γεύματος που ετοιμάζει ο Εύμαιος για τον Οδυσσέα. Η σύγκριση με το φύλλο δέντρου υποδεικνύει την εξωτερική, σκληρή επιφάνεια του ψωμιού, πιθανόν τύπου πλακούς ή πίτας.
Η διαδικασία της ζύμωσης και του ψησίματος ψωμιού υπήρχε στην Αίγυπτο από περίπου το 1500 π.Χ., αλλά στην Ελλάδα το ψωμί με την πιο σύγχρονη μορφή του εμφανίζεται αργότερα, περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ.. Ωστόσο, τα πρώτα ψωμιά παρέμειναν κυρίως στρογγυλά και επίπεδα, πιο κοντά σε πίτες, παρά στα αφράτα φουσκωμένα ψωμιά που έχουμε σήμερα.
Τα μοντέρνα ψωμιά με φούσκωμα και κρούστα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, εμφανίστηκαν στην Ελλάδα κυρίως τον 19ο αιώνα, με την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την εμφάνιση της βιομηχανικής παραγωγής ψωμιού.
Κρούστα: Λατινική Δανεική Λέξη
Η λέξη κρούστα είναι λατινικό δάνειο και προέρχεται από το crusta, το οποίο σημαίνει "κρούστα" ή "εξωτερική επιφάνεια". Είναι συγγενικό με λέξεις όπως το κρύος και το κρύσταλλος.
Χρόνια Πολλά λοιπόν, και ευτυχισμένο το νέο έτος!
