Буерак (και Character, και γουλιά) (#AlamoWords - 7)

#AlamoWords 7 - Буерак (και Character, και γουλιά) (όσοι θέλουν μόνο τις λέξεις που παίζουν, τρέχουν στο τέλος της ανάρτησης)
#AlamoFresco2018 🇷🇺

Μετατρέπω την ανάρτησή μου στο AlamoFresco2018, για να τσαλαβουτήξω σε ξένα χωράφια. Το ταξίδι της ετυμολογίας μας επιτρέπει να ταξιδέψουμε σε γλώσσες που δεν γνωρίζουμε. Αγγίζοντας τες μέσω των λέξεων, μαθαίνουμε κάτι για αυτές, και για τους πολιτισμούς των ανθρώπων που τις ομιλούν. Ας δούμε το ταξίδι από την λέξη "Буерак" η οποία σημαίνει "χαράδρα, ρεματιά" που μπορεί να μας οδηγήσει.

Το Буерак (μπούερακ) κατάγεται από το Οθωμανικό (και Αλταϊκό) bajyr (πλαγιά, λόφος), απ' το οπίο βγαίνει το Τούρκικο bayır (με την ίδια σημασία) απ' το οποίο βγαίνει το Μπαϊράκι, και πέρα από τα Ελληνικά, το χρησιμοποιούν οι Βούλγαροι, οι Ουκρανοί, αλλά και οι Ρώσοι, που πλέον η λέξη έχει τη μορφή баерак (μπαγιεράκ).

Το Буерак στα Αγγλικά είναι το "gully", το οποίο μέσω των Μέσων Αγγλικών (golet) και Παλαιών Γαλλικών (goulet) κατάγεται από το Λατινικό gula (λάρυγγας), και από το οποίο δανειζόμαστε εμείς στο Μεσαίωνα για να έχουμε σήμερα την λέξη "γουλιά". Από εκεί βγαίνει και το "αναγούλα" που σημαίνει κυριολεκτικά "μου ανέβηκε στο λαρύγγι". Από το ίδιο Λατ. gula δανείζονται και οι Ρώσοι για την δικιά τους λέξη για τον λάρυγγα που είναι глотка.

Το Ελληνικό "Χαράδρα" κατάγεται από το χαράσσω και το χάραξ, τα οποία είναι ανετυμολόγητα. Έχει γίνει προσπάθεια να τα συνδέσουν με προ-Ελληνικές γλώσσες, αλλά η πιθανότητα είναι να προέρχεται από τα Πρώτο-Ελληνικά, κι από όπου ήρθαν αυτοί οι Πρωτο Έλληνες, για τους οποίους έγιναν δεκάδες θεωρίες, οι τελευταίες ανασκαφές όμως φαίνεται κατά πολύ να ταυτίζει τους ΙνδοΕυρωπαίους πρωτο Έλληνες με τους άγνωστους προ-Έλληνες. Ακόλουθη και η επιστήμη της γλωσσολογίας τείνει να αποδέχεται την θεωρία της ηχοποιητικής για το χαρ- (και την Ελληνική καταγωγή της), από τον ήχο του καλεμιού στην πέτρα όταν χαράσσει σύμβολα ή τέλος πάντως μορφοποιεί την πέτρα ή το μάρμαρο. Δεν είναι αποδεδειγμένο, παρά μόνο η πιο επαρκής και αποδεκτή θεωρία.

Από το χαράσσω κατάγεται ο χάρακας, το χαράκωμα, το χαρακώνω, κι ο χαρακτήρας, ο οποίος ταξίδεψε μέχρι την Αγγλία για να γίνει στα Αγγλικά "character". Ίδια καταγωγή αλλά μέσω άλλης διαδρομής έχει και το Αγλλικό Gash. Είναι μεταβολή του Garse (Μέσα Αγγλικά) από το garser (Παλαιά Βόρεια Γαλλικά) υποθέτουν μέσω κάποιας μη σωζόμενης Λατινικής λέξεις, αλλά οπωσδήποτε τελικά από το χαράσσειν.

Η ΠΙΕ ρίζα που αναπαράγουν είναι το χαρ- ή με τρόπο που έχουμε εξετάσει ότι σημειώνουν τις ρίζες αυτή γίνεται *gher- (4) "χαράσσω, γρατζουνώ"

Το Буерак μπορεί να μεταφραστεί κι ώς ρέματιά. Ας το δούμε κι αυτό. Εϊναι από το ρέμα < ῥεῦμα < ῥέω < ινδοευρωπαϊκή *srew- (ρέω). Συγγενέυει με τα (σανσκριτικά) स्रवति (srávati), (αρχαία εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα) строуꙗ (struja, ροή), (αγγλικά) stream, (σλαβικά) ostrov

Πάμε να δούμε πόσες λέξεις και γλώσσες μαζέψαμε. Παίζουμε με τις λέξεις:

Αγγλικά "Gully", "Character", "Gash", "stream", "diarrhea", "maelstrom", "rheostat", "rheumatism" και "hemorrhoids"
Ρωσικά "Буерак", "баерак" και "глотка"
Σλαβικά "ostrov" (νομίζω και Ρώσικα μεταξύ τους)
Τουρκικά "bayır" (και Βουλγάρικα και Ουκρανικά αν κάποιος θέλει)
Ελληνικά "Μπαϊράκι", "Χαράσσω", "Χάρακας", "Χαρακώνω", "Χάραγμα", "Χαρακτήρας", "Γουλιά", "Αναγούλα", "ρέμα", "ρεύμα" και "ρέω"
Γερμανικά "Strom"
Ολλανδικά "Stroom"
Πολωνικά "Strumień"

Εδώ ο σύνδεσμος με το playlist:
https://www.youtube.com/playlist?list=PLb4x5JV4jxd6-GA1ZIoPnN2KE8km-5cgh