Thursday 30 August 2018

Hero, ΠΙΕ ρίζα *ser(1)- (#AlamoWords - 8)

#AlamoWords - 8 "Hero",
αλλά και τα ομόριζα "conservation; conservative; conserve; observance; observatory; observe; preserve; reservation; reserve; reservoi; heroine; Ηρώ; Ήρα; Ηρακλής; Hercules; Hera; Iro και πιθανά παράγωγα τους
Το hero το έψαξα στις διακοπές μου και έχει πολύ ψωμί, από ανάρτηση του Νίκος Δήμου, που ανέβασε το "heroes" του Μπάουϊ.
Το Αγγλικό προέρχεται από τα Παλαιό Γαλλικό heroe (14αι., Μοντέρνα Γαλλικά héros), από το Λατινικό heros από το Ελληνικό ἥρως. Είναι από αβέβαιη πηγή. Οι επιστήμονες το έχουν συγκαταλέγει να προέρχεται από την Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαϊκή (ΠΙΕ) ρίζα *ser- και μάλλον δεν έχουν άδικο. Το πρόβλημα με την ρίζα *ser- είναι ότι περιλαμβάνει πάρα πολλές έννοιες και θα έπρεπε κανονικά να χωριστεί σε τουλάχιστον πέντε διαφορετικές νοηματικά ρίζες, δηλαδή *ser(1)-, *ser(2) κλπ. Είναι όμως τόσο κοντά και τόσο δεμένες οι διαφορετικές έννοιες μεταξύ τους που ακόμα δεν τα έχουν καταφέρει. Έχουν ξεχωρίσει αρχικά το *ser(1)- και όλα τα υπόλοιπα τα έχουν βάλει στο *ser(2)-. Προσωπικά δεν συμφωνώ, θα ακολουθήσω όμως αυτό τον πρώτο διαχωρισμό προς χάριν οικονομίας και εδώ στο Άλαμο.
H ΠΙΕ ρίζα *ser(2) περιλαμβάνει και το αγγλικό art που συζητήσαμε στην ομάδα Alamo, με το οποίο θα ασχοληθώ σε δεύτερο άρθρο, και πιθανόν να χρειαστεί Τρίτο και Τέταρτο για να εξαντληθεί η ρίζα. Θα το πάω κομμάτι - κομμάτι, δεν γίνεται διαφορετικά.
Η ΠΙΕ ρίζα *ser(1)- τώρα πέρα από το ἥρως και τα παράγωγά του σε όλες τις γλώσσες, έχει δώσει:
Αβεστική haurvaiti "φρουρώ"
Λατινική servare "φρουρώ, παρατηρώ"
Παλαιά Εκκλησιαστικά Σλαβονικά xraniti "φρουρώ, προστατεύω"
Παλαιά Γερμανικά gi-sarwi "παν-οπλία, όπλα, εξ-οπλισμός"
Παλαιά Αγγλικά searu "τέχνη, ειδικότητα, πανουργία, πλάνη" και από εκεί βγαίνουν οι υπόλοιπες λέξεις που αναφέρω σήμερα.
ΥΓ:
heroine.
Η "λέξη heroin" εμπνεύστηκε από την "hero", είτε γιατί σε κάνει να νιώθεις ήρωας, είτε γιατί τα αποτελέσματά της απέναντι στην "μορφίνη" ήταν "ηρωϊκά".)
Ηρώ, Ήρα, Ηρακλής, Hercules, Hera, Iro και πιθανά παράγωγα τους.
Το όνομα Ηρώ θεωρείται άλλη μορφή του ονόματος "Ήρα". Ετυμολογήθηκε στο παρελθόν από το *Ἡρ-ϝā, βρέθηκε όμως επιγραφή (Μυκηναϊκή) με τη μορφή "Έ-ρα" που το αναιρεί. 'Αλλοι το ετυμολόγησαν από το *yēr- που δίνει τις λέξεις ώρα και year. Δεν μένει άλλη επιλογή από το να το συμπεριλάβουμε στο προβληματικό και πληθωρικό *ser- και αυτό κάναν οι περισσότεροι επιστήμονες.
και ο σύνδεσμος που ακολουθεί είναι μια λίστα που θα περιλαμβάνει τα τραγούδια που αναρτούμε.

https://www.youtube.com/playlist?list=PLb4x5JV4jxd7Ix5l3Kk6mzb7hpgX1U9KA

No comments: